1. Μοιάζει ο τεμπέλης με πέτρα πασαλειμμένη με ακαθαρσίες· που όλοι τον πετούν μακριά με αηδία.
2. Μοιάζει ο τεμπέλης μ’ ένα σβόλο κοπριάς· όποιος τον πιάνει, το χέρι του τινάζει.
3. Είναι ντροπή για έναν πατέρα να ’χει γεννήσει γιο ανάγωγο, μα η ντροπή είναι ακόμα μεγαλύτερη αν πρόκειται για θυγατέρα.
4. Μια κόρη μυαλωμένη θα ’χει παντοτινά τον άντρα της· ενώ μια κόρη επαίσχυντη είναι για τον πατέρα της καημός.
5. Η κόρη η αδιάντροπη ατιμάζει και τον πατέρα και τον άντρα της· κι από τον ένα κι απ’ τον άλλο θα καταφρονηθεί.
6. Άκαιρα λόγια είναι σαν τη μουσική που παίζεται σε ώρα πένθους, ενώ είναι σοφία η μαστίγωση κι η τιμωρία κάθε στιγμή.
7. [Όσα παιδιά κερδίζουν τη ζωή τους ζώντας τίμια, καλύπτουνε την ταπεινή καταγωγή, που είχαν οι γονείς τους.
8. Ενώ αυτά που αδιάντροπα και διεφθαρμένα ζουν, την οικογένεια την πιο αξιόπρεπη ντροπιάζουν].
9. Όποιος κάθεται και διδάσκει τον ανόητο, είναι σαν να κολλάει συντρίμμια, σαν να ξυπνάει κάποιον που κοιμάται ύπνο βαθύ.
10. Όποιος μιλάει σε ανόητο, είναι σαν να μιλάει σε κάποιον που νυστάζει, και που στο τέλος της κουβέντας λέει, «τι λέγαμε;»
11. Κλάψε τον πεθαμένο, γιατί εστερήθη της ζωής το φως· και κλάψε τον ανόητο, γιατί το νου στερήθηκε. Κλάψε λιγότερο πικρά τον πεθαμένο, γιατί αναπαύθηκε· ενώ του ανόητου η ζωή είναι κι από το θάνατο χειρότερη.
12. Το πένθος για τον πεθαμένο κρατά μέρες εφτά, ενώ για τον ανόητο και για τον ασεβή, όλες τις μέρες της ζωής τους.
13. Μην πολυκουβεντιάζεις με ανόητο άνθρωπο και μην πηγαίνεις να συναναστραφείς έναν που φέρεται σαν χοίρος· φυλάξου απ’ αυτόν για να μην έχεις φασαρίες και να μη λερωθείς, όταν θα τον τινάξουν μακριά. Απομακρύνσου και θα βρεις την ησυχία σου· οι παραλογισμοί του δεν θα σε κουράσουν.
14. Υπάρχει τίποτα βαρύτερο από ένα πράγμα μολυβένιο; Και ποιο είναι τ’ όνομά του, αν όχι «ανόητος»;
15. Πιο ευκολοβάσταχτα είναι η άμμος, το αλάτι ή ένας όγκος σίδερο, παρά ο άνθρωπος που φρόνηση δεν έχει.
16. Γεροδεμένη ξυλωσιά σε οικοδομή, από σεισμό δεν πέφτει· έτσι κι όταν στηρίζεται η καρδιά πάνω σε απόφαση ύστερ’ από σκέψη: στη δύσκολη ώρα δεν θα κλονιστεί.
17. Η καρδιά που βασίζεται σε σκέψη συνετή, μοιάζει στολίδι γύψινο πάνω σε λείο τοίχο.
18. Χαλίκια πάνω σ’ έναν τοίχο δεν θ’ αντέξουν στον άνεμο· έτσι και μια δειλή καρδιά, σε λογισμούς ανόητους που στηρίζεται, στον όποιο φόβο δεν θ’ αντέξει.
19. Όποιος χτυπά ένα μάτι, κάνει να χυθούν δάκρυα· κι όποιος χτυπάει μια καρδιά, κάνει ν’ αναφανούν τα αισθήματά της.
20. Όποιος πετροβολάει τα πουλιά τα φευγατίζει κι όποιος το φίλο του επικρίνει, θα καταστρέψει τη φιλία του.
21-22. Αν λογομάχησες με κάποιον φίλο σου, ακόμη κι αν μαχαίρι τράβηξες να τον χτυπήσεις, μην απελπίζεσαι, υπάρχει επανόρθωση· η συμφιλίωση είναι δυνατή. Αν όμως πρόκειται για εμπαιγμό και έπαρση, για προδοσία μυστικών ή πλήγμα ύπουλο, σ’ αυτές τις περιπτώσεις όποιος φίλος και να ’ναι θα φύγει μακριά.
23. Κέρδιζε την εμπιστοσύνη του πλησίον σου όταν είναι σε φτώχεια, ώστε μαζί του ν’ απολαύσεις τ’ αγαθά του όταν ευημερεί. Τον καιρό της δοκιμασίας μείνε του πιστός, ώστε την ευτυχία του να μοιραστείς μαζί του.
24. Όπως οι ατμοί απ’ το καμίνι κι ο καπνός έρχονται πριν απ’ τη φωτιά, έτσι κι οι προσβολές πριν απ’ το αιματοκύλισμα.
25. Δε θα ντραπώ να προστατέψω έναν φίλο μου και δε θα τρέξω να κρυφτώ από μπροστά του·
26. κι αν μου συμβεί κάποιο κακό εξαιτίας του, όποιος τ’ ακούσει θα φυλάγεται απ’ αυτόν.
27. Ποιος θα μου βάλει ένα φρουρό στο στόμα μου και τη σφραγίδα της διάκρισης στα χείλη μου, ώστε να μην πέσω στην αμαρτία εξαιτίας τους κι από τη γλώσσα μου καταστραφώ;