1. Dan arweiniad yr Arglwydd adenillodd Macabeus a'i ddilynwyr y deml a'r ddinas,
2. a chwalasant yr allorau a godwyd ar y sgwâr gan yr estroniaid, ynghyd â'u llannau cysegredig.
3. Wedi puro'r cysegr codasant allor newydd, ac wedi taro gwreichion o gerrig a chymryd tân oddi wrthynt, offrymasant aberthau ar ôl bwlch o ddwy flynedd; llosgasant arogldarth, a chynnau'r lampau, a gosod allan y bara cysegredig.
4. Wedi gwneud hynny, aethant ar eu hyd ar lawr a gofyn gan yr Arglwydd am i'r fath ddrygau beidio â disgyn arnynt byth eto; ond am iddynt, petaent byth yn pechu, gael eu disgyblu'n gymesur ganddo ef yn hytrach na'u traddodi i ddwylo cenhedloedd cableddus ac anwar.
5. Purwyd y cysegr ar yr un dyddiad ag yr halogwyd ef gynt gan yr estroniaid, sef y pumed dydd ar hugain o'r un mis, mis Cislef,
6. ac mewn gorfoledd buont yn dathlu am wyth diwrnod yn null Gŵyl y Pebyll, gan gofio sut y buont ychydig ynghynt yn treulio cyfnod yr ŵyl honno, yn byw yn y mynyddoedd mewn ogofâu fel bwystfilod.
7. Felly, â gwiail wedi eu hamdorchi ag eiddew yn eu dwylo, a changhennau deiliog, ynghyd â brigau palmwydd, canent emynau i'r Un oedd wedi agor y ffordd iddynt buro'i deml ef ei hun.
8. Trwy ordinhad a phleidlais gyhoeddus deddfwyd bod holl genedl yr Iddewon i ddathlu'r dyddiau hyn yn flynyddol.
9. Ac felly y bu diwedd Antiochus, a elwid Epiffanes.
10. Ac yn awr, trown at hanes Antiochus Ewpator, mab y dyn annuwiol hwnnw. Traethaf ef ar lun crynodeb o brif drychinebau'r rhyfeloedd.
11. Pan etifeddodd hwn y frenhiniaeth, fe benododd yn bennaeth ei lywodraeth ryw Lysias, llywodraethwr a phrif ynad Celo-Syria a Phenice.
12. Yr oedd Ptolemeus Macron, fel y gelwid ef, wedi cychwyn polisi o ddelio'n gyfiawn â'r Iddewon, ac wedi ceisio gweithredu'n heddychlon tuag atynt, o achos yr anghyfiawnder a wnaethpwyd â hwy.
13. Ond o ganlyniad dygwyd cyhuddiadau yn ei erbyn at Ewpator gan Gyfeillion y Brenin, a chlywodd ei alw'n fradwr ar bob llaw am iddo gefnu ar Cyprus a chilio at Antiochus Epiffanes, er bod Philometor wedi ymddiried yr ynys i'w ofal. Am na lwyddodd i ennill y parch a berthynai i'w swydd, cymerodd wenwyn a diweddu ei fywyd.
14. Pan ddaeth Gorgias yn llywodraethwr y rhanbarthau hynny, dechreuodd gyflogi milwyr tâl ac ymosod ar yr Iddewon bob cyfle a gâi.
15. Ar yr un pryd yr oedd yr Idwmeaid hefyd, o'r caerau cyfleus a oedd yn eu meddiant, yn plagio'r Iddewon; yr oeddent wedi derbyn atynt yr alltudion o Jerwsalem, a gwnaent eu gorau i barhau'r rhyfel.
16. Cynhaliodd Macabeus a'i wŷr wasanaeth ymbil, gan ofyn i Dduw ymladd o'u plaid; ac yna rhuthrasant ar gaerau'r Idwmeaid,
17. a thrwy ymosodiadau grymus eu meddiannu. Gyrasant ymaith holl amddiffynwyr y muriau, a lladd y rheini a gawsant ar eu ffordd, hyd at o leiaf ugain mil.
18. Dihangodd naw mil neu fwy i ddwy amddiffynfa gref iawn ag ynddynt bopeth ar gyfer gwrthsefyll gwarchae.
19. Aeth Macabeus ymaith i fannau lle'r oedd ei angen fwyaf, gan adael ar ei ôl Simon a Joseff, ynghyd â Sacheus a'i wŷr, a oedd yn ddigon niferus i warchae ar yr amddiffynfeydd.
20. Ond aeth gwŷr Simon yn ariangar, ac ildio i berswâd arian rhai o'r bobl yn yr amddiffynfeydd; am saith deng mil o ddrachmâu fe adawsant i rai ddianc.
21. Pan ddaeth adroddiad am y digwyddiad at Macabeus, fe gasglodd swyddogion y fyddin ynghyd, a chyhuddo'r dynion hyn o werthu eu brodyr am arian trwy ollwng eu gelynion yn rhydd i ymladd yn eu herbyn.
22. Ac felly dienyddiodd hwy am eu brad, ac yna goresgyn ar ei union y ddwy amddiffynfa.
23. Yn y frwydr bu llwyddiant ar bopeth oedd dan ei reolaeth, ac fe laddodd yn y ddwy amddiffynfa dros ugain mil o ddynion.
24. Er i Timotheus gael ei drechu o'r blaen gan yr Iddewon, fe gasglodd ynghyd lu enfawr o filwyr o wledydd estron, a nifer mawr o feirch o Asia. Ymosododd gyda'r bwriad o feddiannu Jwdea trwy rym arfau.
25. Wrth iddo nesáu, taenellodd Macabeus a'i wŷr bridd ar eu pennau a chlymu sachlieiniau am eu llwynau i ymbil ar Dduw.
26. Fe'u taflasant eu hunain ar eu hyd ar y llwyfan gerbron yr allor, a gofyn i Dduw o'i drugaredd tuag atynt “fod yn elyn i'w gelynion ac yn wrthwynebwr i'w gwrthwynebwyr”, fel y traethir yn y gyfraith.
27. Wedi gorffen eu gweddi, codasant eu harfau a mynd gryn bellter allan o'r ddinas nes dod gyferbyn â'r gelyn, ac ymsefydlu yno.
28. Cyn gynted ag y lledodd haul y bore ei oleuni, aeth y ddwy fyddin i'r afael â'i gilydd. Yr oedd gan yr Iddewon nid yn unig eu dewrder ond nodded yr Arglwydd yn warant o'u llwyddiant a'u buddugoliaeth; ond am y lleill, eu cynddaredd oedd ganddynt hwy i'w harwain yn y drin.
29. Yn anterth y frwydr ymddangosodd i'r gelyn bum dyn ysblennydd yn disgyn o'r nef ar gefn meirch a chanddynt ffrwynau aur. Fe'u gosodasant eu hunain ar flaen yr Iddewon,
30. gan amgylchynu Macabeus a'i gadw'n ddianaf dan gysgod eu harfwisgoedd. Aethant ati i anelu saethau a mellt at y gelyn nes iddynt, o'u drysu a'u dallu, dorri eu rhengoedd mewn anhrefn llwyr.
31. Lladdwyd ugain mil a phum cant, a chwe chant o wŷr meirch.
32. Ffodd Timotheus ei hun i gaer a elwid Gasara, amddiffynfa gref iawn lle'r oedd Chaireas yn ben.
33. Yn llawen am hyn, gwarchaeodd Macabeus a'i wŷr ar yr amddiffynfa am bedwar diwrnod.
34. Yn eu hyder yng nghadernid eu safle, dechreuodd y garsiwn gablu'n eithafol a gweiddi ymadroddion ffiaidd.
35. Ar doriad gwawr y pumed dydd, a'u dicter yn wenfflam o achos y cablu, ymosododd ugain dyn ifanc o fyddin Macabeus yn wrol ar y mur; mewn dicter cynddeiriog torasant i lawr bwy bynnag a gawsant ar eu ffordd.
36. Yn yr un modd dringodd eraill i fyny ac ymosod ar y garsiwn tra oedd sylw'r rheini ar y lleill. Rhoesant y tyrau ar dân a chynnau coelcerthi i losgi'r cablwyr yn fyw. Torrodd eraill y pyrth i lawr, a gollwng gweddill y fyddin i mewn; ac felly fe feddiannwyd y dref.
37. Yr oedd Timotheus wedi ymguddio mewn cronfa ddŵr danddaearol, ac fe'i lladdwyd ef ynghyd â'i frawd Chaireas ac Apoloffanes.
38. Wedi'r gorchestion hyn, bendithiasant ag emynau a gweddïau o ddiolchgarwch yr Arglwydd sy'n gwneud cymwynasau mor fawr ag Israel ac yn rhoi'r fuddugoliaeth iddynt.