1. Εκείνο τον καιρό ένας ιερέας από την οικογένεια του Ιωαρίβ, που ονομαζόταν Ματταθίας, γιος του Ιωάννη και εγγονός του Συμεών, έφυγε από την Ιερουσαλήμ και πήγε να μείνει στη Μωδεΐν.
2. Ο Ματταθίας είχε πέντε γιους: Τον Ιωάννη, που επονομαζόταν Γαδδίς,
3. το Σίμωνα, που επονομαζόταν Θασσί,
4. τον Ιούδα, που επονομαζόταν Μακκαβαίος,
5. τον Ελεάζαρ, που επονομαζόταν Αυαράν και τον Ιωνάθαν, που επονομαζόταν Απφούς.
6. Όταν ο Ματταθίας είδε τις ασεβείς πράξεις που γίνονταν στον Ιούδα και στην Ιερουσαλήμ,
7. είπε:«Αλίμονο! Γιατί γεννήθηκα;Για να δω του λαού μουκαι της άγιας πόλης την καταστροφή;Ή μήπως για να κατοικώ εκεί,όταν η πόλη θα ’πεφτε στα χέρια των εχθρώνκαι ο ναός στα χέρια αλλοφύλων;
8. Ο ναός της έγινε σαν άνθρωπος δίχως καμιά τιμή,
9. τα δοξασμένα σκεύη της τα πήραν λάφυρα·τα βρέφη της τα θανατώσαν στις πλατείες,τα παλικάρια της τα φόνευσε το ξίφος του εχθρού.
10. Ποιο έθνος μερίδιο δεν πήρεαπ’ το βασίλειο της πόληςκαι ποιο δεν άρπαξε από τους θησαυρούς της;
11. Όλα τα στολίδια της τα πήρανκι από ελεύθερη έγινε σκλάβα.
12. Κοιτάξτε πώς ερημώθηκαν τα ιερά μας,η ομορφιά μας και η δόξα μας.Μιάνθηκαν όλα από τα έθνη.
13. Τι ωφελεί, λοιπόν, να ζούμε πια;»
14. Στο σημείο αυτό ο Ματταθίας και οι γιοι του διέρρηξαν τα ιμάτιά τους, φόρεσαν πένθιμες ποδιές και ξέσπασαν σε γοερό θρήνο.
15. Μια μέρα οι άνθρωποι του βασιλιά που εξανάγκαζαν το λαό να παραβαίνει το νόμο ήρθαν στην πόλη Μωδεΐν, για να θυσιάσουν.
16. Πολλοί από τους Ισραηλίτες ήρθαν να τους συναντήσουν και μαζί τους ο Ματταθίας και οι γιοι του.
17. Οι απεσταλμένοι του βασιλιά είπαν στο Ματταθία: «Εσύ είσαι άρχοντας δοξασμένος και πρόσωπο σπουδαίο σ’ αυτή την πόλη κι επίσης υποστηρίζεσαι από τους γιους σου και τους συμπατριώτες σου.
18. Έλα, λοιπόν, τώρα πρώτος εσύ να εκτελέσεις τη διαταγή του βασιλιά, όπως έκαναν όλα τα άλλα έθνη, ο λαός της Ιουδαίας και όλοι οι κάτοικοι της Ιερουσαλήμ. Έτσι εσύ και τα παιδιά σου θα ονομαστείτε “φίλοι του βασιλιά”, και θα τιμηθείτε με ασήμι και χρυσάφι και με άλλα πλούσια δώρα».
19. Τότε ο Ματταθίας απάντησε με δυνατή φωνή: «Κι αν ακόμη όλα τα έθνη που είναι υπόδουλα στο βασιλιά υποκύψουν και απαρνηθούν τη θρησκεία των προγόνων τους προκειμένου να υπακούσουν τις διαταγές του,
20. εγώ, οι γιοι μου και οι συμπατριώτες μου θα παραμείνουμε πιστοί στη διαθήκη που έκανε ο Θεός με τους προγόνους μας.
21. Θεός φυλάξοι, που θ’ απαρνηθούμε το νόμο και τις εντολές!
22. Δεν πρόκειται να υπακούσουμε στις διαταγές του βασιλιά και να προδώσουμε τη λατρεία μας και ν’ αποκλίνουμε δεξιά ή αριστερά».
23. Μόλις ο Ματταθίας σταμάτησε να μιλάει, κάποιος άντρας Ιουδαίος πλησίασε, μπροστά στα μάτια όλων, για να προσφέρει θυσία στο βωμό της Μωδεΐν, σύμφωνα με τη διαταγή του βασιλιά.
24. Όταν το είδε αυτό ο Ματταθίας, άναψε ο ζήλος του κι άρχισε να τρέμει ολόκληρος. Φουρκισμένος από δίκαιη οργή, έτρεξε σύμφωνα με το νόμο του Θεού κι έσφαξε τον άντρα εκείνον πάνω στο βωμό.
25. Μετά γκρέμισε το βωμό και σκότωσε και τον απεσταλμένο του βασιλιά, που εξανάγκαζε το λαό να θυσιάζει στα είδωλα.
26. Έτσι υποστήριξε με ζήλο το νόμο του Μωυσή, όπως τότε που ο Φινεές σκότωσε τον Ζαμβρί, γιο του Σαλώμ.
27. Μετά απ’ αυτό το γεγονός ο Ματταθίας περιδιάβηκε την πόλη φωνάζοντας δυνατά: «Όποιος υποστηρίζει με ζήλο το νόμο του Μωυσή και τηρεί σταθερά τη διαθήκη, ας με ακολουθήσει!»
28. Τότε αυτός και οι γιοι του κατέφυγαν στα βουνά και εγκατέλειψαν όλα τους τα υπάρχοντα στην πόλη.
29. Πολλοί που ήθελαν να ζήσουν με δικαιοσύνη, σύμφωνα με το νόμο του Μωυσή, βγήκαν στην έρημο με σκοπό να μείνουν εκεί,
30. μαζί με τα παιδιά τους, τις γυναίκες τους και τα ζώα τους, γιατί αντιμετώπιζαν μεγάλους κατατρεγμούς.
31. Οι αξιωματικοί του βασιλιά και ο στρατός τους, που ήταν στην Ιερουσαλήμ, στην Πόλη Δαβίδ, έμαθαν ότι μερικοί είχαν περιφρονήσει τη διαταγή του βασιλιά και είχαν καταφύγει στις κρυψώνες της ερήμου.
32. Τότε ένα τμήμα στρατού τούς αναζήτησαν, τους ανακάλυψαν και στρατοπέδευσαν ένα Σάββατο εναντίον τους.
33. «Φτάνει πια», τους έλεγαν· «βγείτε και κάνετε όπως διατάζει ο βασιλιάς και θα σωθείτε».
34. Εκείνοι απάντησαν: «Δεν θα βγούμε, ούτε θα εκτελέσουμε τη διαταγή του βασιλιά, για να μη βεβηλώσουμε το Σάββατο».
35. Τότε οι στρατιώτες τούς επιτεθήκαν αμέσως.
36. Οι Ιουδαίοι όμως δεν ανταπάντησαν, ούτε τους πέταξαν έστω κι ένα λιθάρι, ούτε προστάτεψαν τις κρυψώνες τους,
37. αλλά αποφάσισαν: «Καλύτερα να πεθάνουμε όλοι με καθαρή τη συνείδησή μας· επικαλούμαστε μάρτυρες τον ουρανό και τη γη ότι μας σκοτώνετε χωρίς να μας δικάσετε».
38. Έτσι, οι εχθροί έκαναν επίθεση ανήμερα το Σάββατο και σκότωσαν αυτούς και τις γυναίκες τους, τα παιδιά τους και τα κτήνη τους, περίπου χίλιους ανθρώπους.
39. Όταν ο Ματταθίας και οι φίλοι του έμαθαν τα καθέκαστα, τους έκλαψαν πικρά.
40. Μετά είπαν μεταξύ τους: «Αν όλοι μας κάνουμε όπως έκαναν αυτοί οι συμπατριώτες μας και δεν πολεμήσουμε για τη ζωή μας και τα έθιμά μας εναντίον των εθνών, πολύ γρήγορα αυτοί θα μας εξαφανίσουν από τη γη».
41. Εκείνη την ημέρα λοιπόν κατέληξαν στην εξής απόφαση: «Όποιος έρθει να μας πολεμήσει ανήμερα Σάββατο, θα τον πολεμήσουμε κι εμείς, για να μην πεθάνουμε όλοι, όπως πέθαναν οι συμπατριώτες μας στους κρυψώνες».
42. Τότε ενώθηκαν μ’ αυτούς πολλοί από τους Ασιδαίους, που ήταν άντρες φημισμένοι στο Ισραήλ για την ανδρεία τους, καθώς και όσοι άλλοι ήταν ολόψυχα αφοσιωμένοι στο Μωσαϊκό νόμο·
43. επίσης, όλοι όσοι είχαν διαφύγει τις διώξεις, ενώθηκαν μ’ αυτούς και τους υποστήριξαν.
44. Έτσι συγκροτήθηκε ένας στρατός, ο οποίος στη φοβερή οργή τους χτύπησε τους αμαρτωλούς και ασεβείς ανθρώπους. Όσοι διέφυγαν, κατέφυγαν ανάμεσα στα ειδωλολατρικά έθνη για να γλιτώσουν.
45. Τότε ο Ματταθίας και οι φίλοι του πήγαν σ’ όλη τη χώρα και γκρέμισαν τους ειδωλολατρικούς βωμούς,
46. κι όσα βρήκαν παιδιά απερίτμητα μέσα στα όρια του Ισραήλ, τους έκαναν περιτομή με την βία.
47. Καταδίωξαν τους αλαζόνες εχθρούς και το έργο τους είχε αίσιο τέλος.
48. Έτσι, υπερασπίστηκαν το νόμο του Μωυσή έναντι των ειδωλολατρικών εθνών και των βασιλιάδων τους και δεν άφησαν τον ασεβή βασιλιά Αντίοχο να θριαμβεύσει.
49. Όταν ο Ματταθίας κατάλαβε ότι πλησιάζει το τέλος του, κάλεσε τους γιους του και τους είπε:«Στην εποχή μας κυριαρχεί η αλαζονεία και η απελπισία· ζούμε σε μέρες καταστροφής και μεγάλης οργής.
50. Γι’ αυτό, παιδιά μου, αφοσιωθείτε με ζήλο στο Μωσαϊκό νόμο, και θυσιάστε και τη ζωή σας ακόμα για τη διαθήκη του Θεού με τους προγόνους μας.
51. Θυμηθείτε τα κατορθώματα των προγόνων μας στην εποχή τους και έτσι, ακολουθώντας το παράδειγμά τους, θα αποκτήσετε μεγάλη δόξα και αιώνια φήμη.
52. »Ο Αβραάμ έμεινε πιστός την ώρα του πειρασμού, και γι’ αυτή του την πίστη ο Θεός τον αναγνώρισε δίκαιο.
53. »Ο Ιωσήφ στον καιρό της δυστυχίας του τήρησε τις εντολές του Θεού και έτσι έγινε άρχοντας της Αιγύπτου.
54. »Ο πρόγονος μας Φινεές, με το να επιδείξει ένθερμο ζήλο, έλαβε την υπόσχεση για μια αιώνια ιεροσύνη.
55. »Ο Ιησούς τήρησε τον λόγο του Θεού κι έγινε Κριτής του Ισραήλ.
56. »Κι ο Χάλεβ έδωσε ενθαρρυντική μαρτυρία μπροστά στη σύναξη του λαού κι απέκτησε μερίδιο στη χώρα.
57. »Ο Δαβίδ με την πιστότητά του κληρονόμησε για πάντα στο μέλλον το βασιλικό θρόνο.
58. »Κι ο Ηλίας έδειξε ένθερμο ζήλο για το νόμο του Θεού και γι’ αυτό αναλήφθηκε στον ουρανό.
59. »Ο Ανανίας, ο Αζαρίας και ο Μισαήλ με την πίστη τους σώθηκαν από τη φωτιά.
60. »Κι ο Δανιήλ με τη δικαιοσύνη του γλίτωσε από το στόμα των λιονταριών.
61. »Έτσι θα σας βλέπουν κι εσάς οι επόμενες γενιές, γιατί όποιος ελπίζει στο Θεό δεν θα μείνει δίχως υποστήριξη.
62. Μη φοβηθείτε τις απειλές κανενός αμαρτωλού, γιατί η δόξα του είναι προορισμένη να γίνει κοπριά και σκουλήκια.
63. Σήμερα μπορεί να φαίνεται ισχυρός, αύριο όμως θα εξαφανιστεί, γιατί θα επιστρέψει στο χώμα κι όλες οι μηχανορραφίες του θα εκλείψουν.
64. Εσείς όμως, παιδιά μου, να φανείτε ισχυροί και ανδρείοι υπερασπιστές του νόμου του Θεού, γιατί μόνο μ’ αυτόν θα μεγαλουργήσετε.
65. »Τώρα λοιπόν είναι εδώ ο αδερφός σας ο Συμεών· γνωρίζω καλά ότι είναι άνθρωπος μυαλωμένος· να τον ακούτε πάντοτε· αυτός θα είναι σαν πατέρας σας.
66. Κι ο Ιούδας ο Μακκαβαίος είναι ισχυρός και δυνατός από τα νιάτα του· αυτός θα είναι αρχηγός σας στο στράτευμα και θα πολεμήσει εναντίον των εχθρικών λαών.
67. Μαζέψετε κοντά σας όλους όσοι εφαρμόζουν το νόμο και πάρτε εκδίκηση για το λαό σας.
68. Ανταποδώστε στα έθνη αυτά που σας έκαναν και φροντίστε να τηρείτε με προσοχή τις προσταγές του νόμου».
69-70. Μετά ο Ματταθίας τούς ευλόγησε και πήγε με τους νεκρούς προγόνους του λαού του. Πέθανε το έτος 146. Οι γιοι του τον έθαψαν στους τάφους των προγόνων τους στη Μωδεΐν και τον έκλαψαν όλοι οι Ισραηλίτες.