Penodau

  1. 1
  2. 2
  3. 3
  4. 4
  5. 5
  6. 6
  7. 7
  8. 8
  9. 9
  10. 10
  11. 11
  12. 12
  13. 13
  14. 14
  15. 15
  16. 16

Hen Destament

Testament Newydd

1 Macabeaid 15 Beibl Cymraeg Newydd Diwygiedig yn cynnwys yr Apocryffa 2004 (BCND)

Antiochus VII yn Ceisio Cefnogaeth Simon

1. Anfonodd Antiochus, mab y Brenin Demetrius, lythyr o ynysoedd y môr at Simon, offeiriad a llywodraethwr yr Iddewon, ac at yr holl genedl.

2. Yr oedd ei gynnwys fel a ganlyn:“Y Brenin Antiochus at Simon, archoffeiriad a llywodraethwr, ac at genedl yr Iddewon, cyfarchion.

3. Yn gymaint ag i ryw ddihirod drawsfeddiannu teyrnas ein hynafiaid, y mae yn fy mryd hawlio'r deyrnas yn ôl, er mwyn ei hadfer i'w chyflwr blaenorol. Cesglais fyddin luosog a darperais longau rhyfel.

4. Fy mwriad yw glanio yn y wlad, er mwyn ymosod ar y rheini a anrheithiodd ein gwlad a difrodi trefi lawer yn fy nheyrnas.

5. Gan hynny yr wyf yn awr yn cadarnhau i ti bob gollyngdod oddi wrth drethi a ganiatawyd iti gan y brehinoedd a fu o'm blaen i, ynghyd ag unrhyw daliadau eraill a ddilewyd ganddynt.

6. Yr wyf yn rhoi caniatâd i ti fathu dy arian priod dy hun, i fod yn arian cyfredol yn dy wlad.

7. Bydd Jerwsalem a'r deml yn rhydd. Caiff yr holl arfau a ddarperaist, a'r amddiffynfeydd a adeiledaist, sydd yn dy feddiant, barhau yn eiddo i ti.

8. Hefyd caiff pob dyled sydd, neu a fydd, yn ddyledus i'r drysorfa frenhinol ei dileu, yn awr a hyd byth.

9. Pan fyddwn wedi meddiannu ein teyrnas fe osodwn arnat ti a'th genedl a'r deml anrhydedd mawr iawn, fel yr amlygir eich bri dros yr holl ddaear.”

10. Yn y flwyddyn 174 aeth Antiochus i mewn i wlad ei hynafiaid, a daeth yr holl luoedd ynghyd ato ef, fel mai ychydig oedd gyda Tryffo.

11. Ymlidiodd Antiochus ef, a daeth yntau yn ffoadur i Dor, tref ar lan y môr.

12. Oherwydd gwyddai fod drygau wedi disgyn arno, a bod y lluoedd wedi cefnu arno.

13. Gwersyllodd Antiochus yn erbyn Dor, a chydag ef gant ac ugain o filoedd o ryfelwyr ac wyth mil o wŷr meirch.

14. Amgylchynodd y dref, ac ymunodd y llongau yn y gwarchae o'r môr. Felly gorthrymodd y dref o'r tir a'r môr, heb ganiatáu i neb fynd i mewn nac allan.

Rhufain yn Cefnogi'r Iddewon

15. Daeth Nwmenius a'r gwŷr oedd gydag ef o Rufain, gan ddwyn llythyr at y brenhinoedd a'r gwledydd; a'r neges ganlynol wedi ei hysgrifennu ynddo:

16. “Lwcius, Conswl y Rhufeiniaid, at y Brenin Ptolemeus, cyfarchion.

17. Daeth cenhadau yr Iddewon atom, ein cyfeillion a'n cynghreiriaid, wedi eu hanfon oddi wrth Simon yr archoffeiriad ac oddi wrth bobl yr Iddewon, i adnewyddu'r cyfeillgarwch a'r cynghrair a fu rhyngom gynt.

18. Daethant â tharian o aur, gwerth mil o ddarnau arian.

19. Gwelsom yn dda felly ysgrifennu at y brenhinoedd a'r gwledydd ar iddynt beidio â cheisio niwed i'r Iddewon, na mynd i ryfel yn eu herbyn hwy na'u trefi na'u gwlad, na mynd i gynghrair â'r rhai fydd yn rhyfela yn eu herbyn.

20. Penderfynasom dderbyn y darian ganddynt.

21. Gan hynny, os bydd rhyw ddihirod wedi ffoi o'u gwlad atoch chwi, traddodwch hwy i Simon yr archoffeiriad, iddo ef ddial arnynt yn ôl cyfraith yr Iddewon.”

22. Ysgrifennwyd yr un neges at y Brenin Demetrius, ac at Attalus, Ariarathes, Arsaces,

23. at Sampsames ac at y Spartiaid, yn ogystal ag i'r holl leoedd canlynol: Delos, Myndos, Sicyon, Caria, Samos, Pamffylia, Lycia, Halicarnassus, Rhodos, Phaselis, Cos, Side, Aradus, Gortuna, Cnidus, Cyprus a Cyrene.

24. Ysgrifenasant hefyd gopi o'r pethau hyn i'r archoffeiriad Simon.

Rhwyg rhwng Antiochus VII a Simon

25. Gwersyllodd y Brenin Antiochus yn erbyn Dor yr ail waith, a dwyn cyrchoedd arni yn barhaus. A chan godi peiriannau rhyfel gwarchaeodd ar Tryffo, fel na ellid mynd i mewn nac allan.

26. Anfonodd Simon ddwy fil o wŷr dethol ato i'w gynorthwyo, gydag arian ac aur ac arfau lawer.

27. Ond ni fynnai eu derbyn. Diddymodd yr holl gytundebau blaenorol a wnaethai â Simon, ac ymddieithriodd oddi wrtho.

28. Anfonodd ato Athenobius, un o'i Gyfeillion, i ddadlau ag ef a dweud, “Yr ydych chwi'n meddiannu Jopa a Gasara a'r gaer yn Jerwsalem, dinasoedd sy'n perthyn i'm teyrnas i.

29. Gwnaethoch eu cyffiniau yn ddiffaith; gwnaethoch ddifrod mawr yn y tir, ac aethoch yn arglwyddi ar lawer lle yn fy nheyrnas.

30. Yn awr, felly, rhowch yn ôl y dinasoedd a gymerasoch, ynghyd â'ch hawl ar drethi'r lleoedd hynny y tu allan i derfynau Jwdea yr aethoch yn arglwyddi arnynt.

31. Onid e, rhowch bum can talent o arian yn eu lle; a phum can talent arall am y dinistr a wnaethoch, ac am drethi'r dinasoedd. Neu fe awn i ryfel yn eich erbyn.”

32. Pan ddaeth Athenobius, Cyfaill y Brenin, i Jerwsalem, a gweld rhwysg Simon, a chwpwrdd yn llawn o lestri aur ac arian, ac arlwy luosog, rhyfeddodd. Cyflwynodd iddo neges y brenin,

33. ac atebodd Simon ef: “Nid tir pobl eraill yr ydym wedi ei gipio, ac nid eiddo pobl eraill yr ydym wedi ei feddiannu, ond treftadaeth ein hynafiaid, a drawsfeddiannwyd yn anghyfiawn dros dro gan ein gelynion.

34. Manteisio ar ein cyfle yr ydym ni i gael gafael eto ar dreftadaeth ein hynafiaid.

35. Ynglŷn â Jopa a Gasara, y lleoedd yr wyt ti yn eu hawlio, yr oedd y rhain yn peri difrod mawr ymhlith ein pobl ac yn ein gwlad; eto fe rown gan talent amdanynt.”

36. Nid atebodd Athenobius un gair iddo. Dychwelodd at y brenin mewn dicter, ac adrodd iddo eiriau Simon, a disgrifio'i rwysg a'r cwbl a welodd. Digiodd y brenin yn gynddeiriog.

Ioan yn Trechu Cendebeus

37. Ffoes Tryffo mewn llong i Orthosia.

38. Penododd y brenin Cendebeus yn gadlywydd yr arfordir, a rhoi iddo lu o wŷr traed ac o wŷr meirch.

39. Gorchmynnodd iddo wersyllu yn erbyn Jwdea, ac adeiladu Cedron a chadarnhau ei phyrth, er mwyn ymladd yn erbyn y bobl. Ond parhau i ymlid Tryffo a wnaeth y brenin.

40. Cyrhaeddodd Cendebeus Jamnia a dechrau cythruddo'r bobl; goresgynnodd Jwdea, caethiwo'r bobl, a'u lladd.

41. Adeiladodd Cedron a gosod gwŷr meirch a byddin yno, er mwyn iddynt fynd allan a gwarchod ffyrdd Jwdea, yn unol â gorchymyn y brenin.